Sốt là hiện tượng rất hay gặp ở trẻ nhỏ và có khả năng gây ra những biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, không phải lúc nào trẻ bị sốt cũng phải uống thuốc hạ sốt. Phụ huynh cần hiểu đúng và có cách xử lý kịp thời nhằm giúp con vượt qua cơn sốt hiệu quả.
1. Trẻ chỉ thật sự bị sốt từ 38 độ C
Không ít bậc phụ huynh vì quá lo lắng khi thấy trẻ bị sốt ở mức 37,5 độ C nên lập tức cho con uống thuốc hạ sốt. Trên thực tế, thân nhiệt của trẻ ở nhiệt độ này chưa thật sự được coi là sốt. Thông thường, nhiệt độ cơ thể trẻ, kể cả với trẻ sơ sinh có thể dao động trong khoảng từ 37oC đến 37,8oC. Như vậy, trẻ bị sốt 38 độ C mới thật sự cần đến điều trị y khoa.
Ngoài ra, thân nhiệt con người còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan, chẳng hạn như vận động, thời tiết, quần áo và cả vị trí đo nhiệt độ. Cụ thể, trẻ chỉ thật sự bị sốt khi:
- Nhiệt độ ở miệng > 37,5oC
- Nhiệt độ ở nách > 37,2oC
- Nhiệt độ ở tai > 38oC
- Nhiệt độ đo ở hậu môn > 38oC
2. Sốt là phản ứng của cơ thể khỏe mạnh
Sốt thực chất là cơ chế miễn dịch chống lại sự xâm nhập của các loại virus , vi khuẩn. Khi cơ thể bị tấn công bởi các tác nhân như virus hay vi khuẩn, hệ miễn dịch sẽ đưa tín hiệu lên não, điều chỉnh tăng thân nhiệt để ngăn chặn những tác nhân này. Chính vì vậy, nếu nhận thấy trẻ bị sốt dưới 38 độ C thì phụ huynh cũng không nên quá lo lắng.
Những cơn sốt có khả năng kéo dài từ 2 – 3 ngày. Mặt khác, cha mẹ có thể nhận biết độ nặng hay nhẹ của sốt thông qua hành vi của trẻ. Nếu trẻ bị sốt nhưng vẫn linh hoạt, có thể ăn uống và vận động vui chơi nhẹ nhàng được thì cha mẹ không cần quá lo lắng. Dấu hiệu sốt chỉ nguy hiểm khi trẻ có dấu hiệu mệt mỏi, li bì, co giật.
Hành vi của trẻ còn biểu hiện rõ nhất những tổn thương gây ra bởi sốt. Trẻ bị sốt 39 độ C (hay ở mức dưới 40oC) thường không để lại hậu quả kéo dài đáng kể, cơ chế ổn định nhiệt độ của não sẽ giúp cơ thể kiểm soát phần nào những cơn sốt ở dưới mức nhiệt này.
3. Khi nào thì cho trẻ dùng thuốc hạ sốt?
Do sốt bản chất là một phản ứng có lợi của cơ thể, phụ huynh chỉ nên sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ bị sốt 38,5 độ C trở lên. Trên thị trường hiện nay có nhiều loại thuốc hạ sốt có thể sử dụng phù hợp cho trẻ em, trong đó các thuốc có chứa dược chất Paracetamol là thông dụng và an toàn nhất.
Tuy nhiên, không nên tự ý phối hợp nhiều loại thuốc hạ sốt cho trẻ sử dụng vì hiệu quả sẽ không tăng thêm, nhưng lại xuất hiện nhiều tác dụng phụ như kích ứng dạ dày, xuất huyết tiêu hoá, tổn thương gan.
Khi trẻ vẫn còn tỉnh táo và uống nước được thì chỉ cần cho trẻ uống nhiều nước. Việc truyền dịch cho trẻ lúc này là không cần thiết. Truyền dịch chỉ được bác sĩ chỉ định đối với trẻ bị mất nước nặng và được thực hiện trong cơ sở y tế.
4. Xử lý đúng cách khi trẻ bị sốt 38 độ C
4.1. Thuốc hạ sốt
Sử dụng thuốc hạ sốt sẽ giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và giảm thân nhiệt xuống khoảng 1 – 1,5 độ C. Thuốc hạ sốt chỉ được dùng khi thật sự cần thiết và nên ngưng sử dụng khi đã giải quyết các triệu chứng.
4.2. Đắp mát và tắm mát
Tắm mát là đặt trẻ vào trong chậu tắm và dùng khăn đắp nước ấm (thấp hơn một chút so với nhiệt độ cơ thể, thường 2 phần nước lạnh một phần nước sôi) khắp thân trẻ. Thân nhiệt trẻ ở giảm khi nước bốc hơi qua da. Do đó, phụ huynh không nên đắp bằng khăn ướt hay tắm cho trẻ bằng nước mát.
Đắp mát cần kết hợp với sử dụng thuốc hạ sốt khi trẻ không dung nạp được thuốc.
4.3. Tăng bổ sung nước và điện giải
Tình trạng sốt sẽ làm tăng nguy cơ mất nước ở trẻ nhỏ. Để bù lại lượng nước mất đi cha mẹ nên tăng cường cho trẻ bổ sung nước. Trẻ bị sốt có thể không cảm thấy đói và không cần thiết phải ép trẻ ăn. Tuy nhiên, đối với các loại nước uống như sữa tươi (sữa bò hay sữa mẹ), sữa bột và nước thì cần phải uống đầy đủ, thường xuyên. Trẻ lớn hơn có thể cho ăn bột, dùng soup hoặc kem lạnh. Ngoài ra, có thể dùng dung dịch điện giải, nước trái cây để phục hồi hệ miễn dịch. Nếu trẻ không chịu uống nước hoặc không thể uống được, cha mẹ cần tham vấn ý kiến của bác sĩ.
4.4. Trẻ bị sốt cần được nghỉ ngơi
Sốt là nguyên nhân khiến cho trẻ cảm thấy mệt mỏi và đau nhức. Trong thời gian bệnh, cha mẹ nên khuyến khích để trẻ nghỉ ngơi theo mong muốn. Không cần thiết phải ép trẻ ngủ hoặc tiếp tục nghỉ ngơi nếu trẻ đã cảm thấy khỏe hơn và muốn vui chơi nhẹ nhàng. Trẻ có thể đi học trở lại hoặc tham gia các hoạt động khác khi thân nhiệt đã quay về mức ổn định bình thường sau 24 giờ.
5. Những trường hợp cần đưa trẻ đi đến cơ sở y tế
Phụ huynh cần đưa trẻ bị sốt đi khám bác sĩ ngay nếu nhận thấy các dấu hiệu sau đây:
- Trẻ bị sốt khi chưa được 2 tháng tuổi.
- Sốt trên 40 độ C.
- Trẻ quấy khóc không dỗ được hoặc bứt rứt nhiều.
- Trẻ khóc mỗi khi cử động hoặc khi cha mẹ chạm vào.
- Trẻ ngủ li bì, khó đánh thức.
- Có dấu hiệu cứng cổ bất thường.
- Phát ban trên da.
- Khó thở và không cải thiện sau khi làm sạch mũi trẻ.
- Trẻ không thể nuốt thức ăn, không bú được, không uống nước được.
- Nôn ói nhiều.
- Tiêu ra máu, ói ra máu.
- Trẻ bị co giật.
- Trẻ trông rất yếu ớt và suy kiệt.
Đặc biệt vào mùa dịch bệnh, thời tiết thay đổi thất thường, trẻ có nguy cơ mắc phải các loại bệnh và dẫn đến sốt. Phụ huynh cần đặc biệt chú ý triệu chứng trẻ bị sốt từ 38 độ để kịp thời xử lý hoặc đưa trẻ đến bệnh viện điều trị, tránh để xảy ra hậu quả đáng tiếc.
