Trẻ bị thuỷ đậu là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên nếu mẹ không biết cách chăm sóc và điều trị cho trẻ bị thuỷ đậu đúng cách có thể bị những biến chứng vô cùng nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, thậm chí tử vong.
Trẻ bị thuỷ đậu là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ
1.Dấu hiệu trẻ bị thuỷ đậu
Khi khởi phát, trẻ bị thuỷ đậu có thể có biểu hiện sốt, đau đầu, đau cơ, một số trường hợp nhất là trẻ em có thể không có triệu chứng báo động… Khi bị thủy đậu, cơ thể trẻ bị thuỷ đậu sẽ xuất hiện những “nốt rạ”. Đây là những nốt tròn nhỏ xuất hiện nhanh trong vòng 12 – 24 giờ, các nốt này sẽ tiến triển thành những mụn nước, bóng nước.
– Sau đó cơ thể trẻ bị thuỷ đậu sẽ xuất hiện những “nốt rạ”. Đây là những nốt tròn nhỏ xuất hiện nhanh trong vòng 12 – 24 giờ, các nốt này sẽ tiến triển thành những mụn nước, bóng nước. Nốt rạ có thể mọc khắp toàn thân hay mọc rải rác trên cơ thể, số lượng trung bình khoảng 100 – 500 nốt.
Trong trường hợp bình thường những mụn nước này khô đi, trở thành vảy và tự khỏi hoàn toàn trong 4 – 5 ngày. Ở trẻ em, thủy đậu thường kéo dài khoảng 5 – 10 ngày dẫn đến việc phải nghỉ học hoặc nghỉ đến nơi giữ trẻ.
2.Nguyên nhân khiến trẻ bị thủy đậu
- Thuỷ đậu là một bệnh ngoài da do virus varicella-zoster gây ra.
- Bệnh thủy đậu có thể gặp ở tất cả mọi người nhưng thường là ở trẻ từ 5-9 tuổi.
- Thủy đậu bị nặng nhất xảy ra ở người lớn tuổi và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
- Bệnh xảy ra nhiều nhất ở mùa đông xuân.
- Trẻ bị thuỷ đậu lan qua việc tiếp xúc với chất dịch của người bệnh qua da, quần áo, hay lây lan bệnh qua việc tiếp xúc với nước bọt của người bệnh qua đường không khí khi giao tiếp nói chuyện với người bệnh thủy đậu.
3.Biến chứng nguy hiểm của bệnh thủy đậu
Thông thường, thủy đậu là bệnh lành tính. Nhưng bệnh cũng có thể gây biến chứng nguy hiểm như : viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan…
Một số trường hợp trẻ bị thuỷ đậu có thể gây tử vong nếu người bệnh không được điều trị kịp thời. Người mẹ mắc bệnh thủy đậu khi đang mang thai có thể sinh con bị dị tật bẩm sinh sau này.
Chứng viêm phổi do thủy đậu, ít khi xảy ra hơn, nhưng rất nặng và rất khó trị. Chứng viêm não do thủy đậu cũng vẫn xảy ra, không hiếm: sau thủy đậu trẻ bỗng trở nên vật vã, quờ quạng chân tay, nhiều khi kèm theo co giật (làm kinh), hôn mê. Những trường hợp này có thể gây chết người nhanh chóng, và một số trẻ tuy qua khỏi được vẫn mang di chứng thần kinh lâu dài: bị điếc, bị khờ, bị động kinh v.v…
4.Trẻ bị thủy đậu mẹ phải làm gì?
Đưa trẻ bị thuỷ đậu đi khám bệnh
Khi trẻ bị thuỷ đậu có những biểu hiện như: sốt nhẹ, đau họng, nhức đầu, nổi ban hồng và sau đó chuyển dần thành bóng nước, xuất hiện ở mìn, đầu mặt và tay chân, miệng và cơ quan sinh dục,… Vì vậy cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám và có chỉ định điều trị phù hợp để chăm sóc bé khi bị thủy đậu tốt nhất.
Dinh dưỡng cho trẻ bị thuỷ đậu ăn đầy đủ
Trong suốt thời kỳ bị bệnh, cần cho trẻ bị thuỷ đậu ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ăn những đồ dễ tiêu, thức ăn mềm, lỏng, uống nhiều nước, nhất là nước hoa quả không nhất thiết phải kiêng gì trừ khitrẻ bị dị ứng với loại thực phẩm nào đó.Đặc biệt, nên cho trẻ ăn đồ loãng, uống nhiều nước để bù nước do trẻ bị mất nước khi mụn vỡ, trợt.
Giữ vệ sinh sạch sẽ cho trẻ bị thuỷ đậu
Cách chăm sóc trẻ bị thuỷ đậu điều đầu tiên cần chú ý là vấn đề giữ vệ sinh, vì biến chứng thường gặp nhất của bệnh thủy đậu là nhiễm trùng da. Vì khi lên những nốt đỏ, trẻ hay bị ngứa thường gãi làm nốt đậu bị vỡ, trầy xước da khiến vi trùng bên ngoài dễ dàng xâm nhập kéo mủ và sẽ để lại sẹo lõm.
Trầm trọng hơn vi trùng có thể xâm nhập từ mụn nước vào máu, gây nhiễm trùng huyết, viêm màng não… rất nguy hiểm, có thể dẫn đến nguy cơ bị tử vong.
Nhiều phụ huynh cho rằng khi trẻ bị thuỷ đậu phải tuyệt đối kiêng nước, kiêng gió nên không tắm, lau rửa cho trẻ là một sai lầm. BS Lộc cho biết, có rất nhiều trường hợp do không giữ vệ sinh sạch sẽ khiến trẻ bị biến chứng nhiễm trùng.
Vậy nên: dùng lá ổi, lá đắng rửa sạchđun sôi để hơi âm ấm, rồi dùng khăn xô mỏng mềm nhúng nước lau người nhẹ nhàng cho trẻ bị thuỷ đậu . Và khi lau, tắm cho trẻ cần phải rất nhẹ nhàng, tuyệt đối không để nốt đậu bị trợt, bể nước, vì nếu nước trong nốt đậu lan đến đâu là mụn nước đến đó, chỉ trong vòng 1 – 2 ngày là lên khắp cả người.
Sau khi lau rửa cho trẻ bị thuỷ đậu , phải dùng khăn xô khô thấm khô người cho trẻ, rồi mặc cho trẻ quần áo rộng rãi, mềm, thoáng mát. Nếu được điều trị, chăm sóc đúng cách và giữ vệ sinh, sau 7 – 10 ngày, nốt đậu sẽ xẹp xuống, khô và bong vảy rồi vết thâm sẽ hết sau một thời gian, không để lại sẹo.
Cần cách ly trẻ bị thuỷ đậu
Thuỷ đậu rất dễ lây qua đường hô hấp và lây lan do tiếp xúc với mụn nước hoặc các dụng cụ sinh hoạt có chứa siêu vi trùng này. Muốn điều trị nhanh chóng, đầu tiên phải cách ly người bệnh. Dù chỉ xuất hiện vài nốt đậu cũng phải cách ly với tất cả các trẻ khác, ngay cả người lớn chưa bị bệnh cũng vậy.
Cần vệ sinh phòng, giường chiếu, ga đệm sạch sẽ. Giữ trẻ bị thuỷ đậu nằm trong phòng kín gió nhưng không được ẩm thấp và cần nhớ luôn giữ vệ sinh sạch sẽ cho trẻ, nhắc trẻ không được gãi vỡ nốt đậu, tốt nhất nên cắt ngắn móng tay của trẻ.
Vệ sinh phòng ở của trẻ bị thuỷ đậu
Lau sàn phòng, bàn ghế, tủ giường, đồ chơi của người bệnh hàng ngày bằng nước Javel, hoặc dung dịch Cloramin B, sau đó rửa lại bằng nước sạch. Đối với những đồ vật nhỏ có thể đem phơi nắng.
Các bác sĩ khuyến cáo, thủy đậu là một bệnh lành tính nhưng cần được phát hiện sớm và chăm sóc chu đáo, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não và màng não. Bởi vậy, cần căn cứ vào các triệu chứng của bệnh để phát hiện và điều trị kịp thời.
5.Những sai lầm chết người của mẹ khi trẻ bị thủy đậu
Kiêng tắm cho trẻ bị thuỷ đậu
Nhiều cha mẹ cho rằng khi trẻ bị thuỷ đậu phải tuyệt đối kiêng nước, kiêng gió nên không tắm, lau rửa cho trẻ. Đây là một sai lầm. Có nhiều trẻ bị biến chứng viêm da bội nhiễm, nặng hơn có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết vì không giữ vệ sinh tốt, phó giáo sư Bùi Đức Huy, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội) cho biết.
Thay vào đó, cha mẹ tắm cho con bằng nước ấm, chú ý không tắm lâu như khi trẻ khỏe mạnh.
Ngoài ra, chú ý giữ sạch tay và cắt ngắn móng tay. Với trẻ nhỏ phải cho mang bao tay, xoa bột talc hoặc phấn rôm vô khuẩn khắp người để trẻ đỡ ngứa. Tránh gãi vì gãi làm nốt phỏng bị vỡ, có thể dẫn đến bội nhiễm vi khuẩn.
Bên cạnh đó cần chú ý giữ vệ sinh răng miệng, đánh răng, súc miệng bằng nước sát trùng. Ban bị phỏng có thể mọc trong miệng vỡ ra, gây bội nhiễm làm trẻ không ăn được. Khi đó nên tư vấn bác sĩ để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ chống lại bệnh tật.
Tắm lá
Theo các chuyên gia, cha mẹ cũng không nên mua các loại lá về tắm để cho trẻ nhanh khỏi. Da trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh rất mỏng, cấu trúc chưa ổn định, chỉ bằng 1/5 da người lớn nên rất dễ bị tổn thương, dị ứng và nhiễm trùng.
Hơn 90% các bệnh về viêm da ở trẻ sơ sinh là do vi khuẩn tấn công từ bên ngoài. Trong khi, các loại lá do mọc ở bờ bụi, bị nhiễm khuẩn, thậm chí là có thuốc bảo vệ thực vật rất khó rửa sạch, kể cả khi đun sôi nên nguy cơ trẻ bị nhiễm khuẩn là rất cao.
Thầy thuốc nhân dân Nguyễn Xuân Hướng, cho biết, việc tắm lá cho trẻ nhỏ cũng như việc uống thuốc chỉ được dùng khi có bệnh và phải theo chỉ định của bác sĩ. Tùy từng cơ địa của trẻ bị thuỷ đậu mà có thể tắm các loại lá khác nhau.
Ngay cả lá bàng, lá chè xanh mà các bậc cha mẹ hay tắm cho trẻ cũng không hề tốt, có thể khiến trẻ mắc bệnh. Vì trong hai loại lá này có chất ta nanh (chất chát) dễ làm cho da trẻ nhỏ bị tổn thương.
Lá tre tuy không có hại nhưng cũng không nên dùng vì lá tre có lông, khiến trẻ bị thuỷ đậu bị ngứa, dị ứng. Ngoài ra, có những lá như trúc đào, lá han, lá bạch hoa trà thiết thảo tuyệt đối không được dùng tắm cho trẻ vì các loại lá này có chất độc có thể gây viêm da, nhiễm trùng nặng.
Bôi xanh methylen chi chít khắp người trẻ bị thuỷ đậu
Thấy trẻ bị thuỷ đậu , ngay lập tức nhiều gia đình nghĩ ngay đến việc bôi xanhtylen cho con vào các nốt phỏng. Tuy nhiên theo phó giáo sư Huy, việc làm này khi nốt phỏng chưa vỡ là không cần thiết, trẻ cũng không thích, trông nhem nhuốc. Chỉ khi nốt phỏng vỡ, thì chấm trực tiếp thuốc xanh methylen vào nốt vỡ làm se nốt và ngừa bội nhiễm vi khuẩn, sát trùng khô nhanh.
Chú ý không được bôi mỡ tetracyclin, mỡ penicillin hay thuốc đỏ. Ngoài ra cũng không nên chọc nốt phỏng ra vì không có tác dụng gì.
Trên một khu vực da thường có nhiều ban: mới mọc, có ban đã phỏng nước, có ban đã vỡ. Khi ban vỡ để lại vết trợt, xước trên da, nếu không bị nhiễm trùng thì sẽ tự khỏi và không để lại sẹo.
Không cách ly trẻ bị thuỷ đậu
Đây là bệnh lây lan rất nhanh, virus có trong nước bọt khi người bệnh ho, nói bắn virus ra xunh quanh. Ngay trong thời kỳ ủ bệnh, tức trước khi có ban xuất hiện đã có thể lây bệnh cho người khác. Bệnh lây mạnh nhất vào thời điểm trước sốt 4 ngày và sau sốt 4 ngày.
Vì thế, cần cách ly trẻ với những người khác chưa có miễn dịch. Tốt nhất là cho trẻ nghỉ học đến khi khỏi hẳn để tránh lây lan. Cha mẹ khi chăm sóc trẻ cũng cần chú ý để tránh không bị lây bệnh. Những đồ dùng như quần áo, khăn mặt của người bệnh cần được ngâm giặt bằng xà phòng, phơi nắng, hay là ủi.
Người lớn có thể lây bệnh của trẻ hoặc là trở thành trung gian truyền bệnh. Theo giáo sư Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, bệnh ở người lớn thường diễn biến nặng hơn ở trẻ. Tỷ lệ tử vong ở người lớn khoảng một trên 100.000 người, cao hơn ở trẻ 5-9 tuổi gấp 30-40 lần.
Nghĩ nốt phỏng nổi càng nhiều càng tốt
Bác sĩ Trương Hữu Khanh (Bệnh viện Nhi Đồng 1, TPHCM) cho biết: Nhiều bố mẹ cho rằng để bé nổi bóng nước càng nhiều càng tốt, trong khi bệnh này bóng nước nổi càng ít càng tốt và phải điều trị sớm để bóng nước không nổi nhiều. Người lớn cần hiểu sức đề kháng của trẻ bị thuỷ đậu tốt thì mới không bị nổi nhiều.
Nếu thấy nốt phỏng dạng nước đục chứ không có màu trong có nghĩa là có bội nhiễm vi khuẩn hoặc thấy trẻ bị thuỷ đậu ho, sốt tăng trở lại mệt hơn, đau đầu, nôn, trẻ chậm chạp hơn… thì cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện. Rất có thể trẻ đã bị một trong các biến chứng hay gặp như: Viêm da, viêm phổi, viêm não-màng não.
6.phòng tránh cho trẻ bị thủy đậu
Mặc dù trẻ bị thuỷ đậu có thể lây lan nhanh chóng trong cộng đồng, nhưng hiện tại đã có biện pháp chủ động để phòng ngừa bệnh thủy đậu, đó là chủng ngừa bằng vắc-xin. Đối với trẻ từ 12 tháng tuổi tới 12 tuổi, tiêm 1 liều và liều thứ 2 nên tiêm thêm cách liều thứ nhất 6 tuần trở đi hoặc trong khoảng 4 – 6 tuổi để gia tăng hiệu quả phòng bệnh và giảm việc mắc bệnh thuỷ đậu trở lại mặc dù trước đó đã tiêm ngừa. Đối với trẻ trên 13 tuổi, thanh niên và người lớn, tiêm 2 liều cách nhau tốt nhất là sau 6 tuần.
Theo Trung tâm Y tế Dự phòng Đà Nẵng, lịch tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu cụ thể như sau:
– Tiêm mũi 1 cho mọi đối tượng từ 12 tháng tuổi trở lên.
– Tiêm mũi 2 nhắc lại cách mũi 1 thời gian là 6 tuần trở đi (không được tiêm 2 mũi cách nhau 4 tuần).
Lưu ý:
– Không tiêm vắc xin thuỷ đậu cho phụ nữ đang mang thai.
– Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (15 đến 49 tuổi) nên tiêm vắc xin thủy đậu trước khi mang thai 3 tháng.
