Khi trẻ bị sốt cao mẹ cần phải làm gì đầu tiên có lẽ là câu hỏi của hầu hết bố mẹ khi trẻ bị sốt và đi kèm với những triệu chứng nguy hiểm như nôn mửa, mệt mỏi, co giật…Những biểu hiện này vô cùng nguy hiểm, nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nguy hiểm cho cuộc sống sau này của trẻ.
Khi trẻ bị sốt cần đưa trẻ đi khám và làm theo hướng dẩn của bác sĩ
Sốt là hiện tượng xảy ra khi “bộ chỉnh nhiệt” trong cơ thể khi trẻ bị sốt làm tăng thân nhiệt lên cao hơn mức bình thường. Bộ chỉnh nhiệt này nằm trong vùng não có tên là hypothalamus, chuyên điều khiển thân nhiệt và những cảm giác như đói, khát… Hypothalamus biết rõ cơ thể cần ở nhiệt độ bao nhiêu (thường là khoảng 37 độ C) và sẽ gửi “lời nhắn” tới cơ thể duy trì nhiệt độ này.
1.Khi trẻ bị sốt nguyên nhân là do đâu?
– Nhiễm trùng: Phần lớn sốt là do nhiễm trùng hoặc một căn bệnh nào đó gây ra. Sốt có nhiệm vụ giúp cho cơ thể chiến đấu với sự nhiễm trùng bằng cách kích thích cơ chế phòng vệ tự nhiên.
– Tiêm chủng: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thỉnh thoảng bị sốt nhẹ sau khi tiêm phòng.
– Mặc quá nhiều quần áo: Trẻ nhỏ, đặc biệt là sơ sinh, rất dễ bị sốt nếu được ủ quá kín hoặc ở trong một môi trường nóng. Nguyên nhân là do các bé chưa thể tự điều tiết thân nhiệt.
– Mọc răng cũng có thể làm tăng thân nhiệt, nhưng chỉ ở mức nhẹ. Nếu thân nhiệt của bé cao hơn 37,8 độ C thì đó không phải là do mọc răng khi trẻ bị sốt.
Một sốt trường hợp khác, khi trẻ bị sốt là một trong những dấu hiệu của các bệnh nguy hiểm như: viêm phổi, sốt rét, sốt xuất huyết, viêm màng não, viêm não nhiễm khuẩn huyết…. Trẻ thường sốt cao và rất mệt mỏi kèm theo các triệu chứng khác như rét run, xuất huyết, co giật, nôn, khó thở, tím tái, li bì, vật vã hay hôn mêm gọi hỏi không biết… có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của trẻ nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
2.Biểu hiện khi trẻ bị sốt
- Khi trẻ bị sốt thân nhiệt bé trở nên nóng hơn rất nhiều.
- Bé quấy khóc, hay dễ nổi cáu.
- Mệt mỏi.
- Thở gấp.
- Ngủ lơ mơ.
3.Phải làm gì khi trẻ bị sốt kéo theo những triệu chứng xấu
Trước đây, khi trẻ bị sốt các bác sĩ thường khuyên trị sốt chỉ dựa trên cơ sở thân nhiệt. Song hiện nay, người ta khuyến cáo cần kết hợp khi trẻ bị sốt và kiểm tra toàn bộ thể trạng của trẻ.
Những trẻ có thân nhiệt thấp hơn 38,9 độ C thường không cần dùng thuốc, trừ phi các em thấy khó chịu. Tuy nhiên, điều này có ngoại lệ, đó là nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi có nhiệt độ được đo ở hậu môn là 38 độ C hoặc cao hơn, phải gọi ngay bác sĩ hoặc đưa trẻ đi cấp cứu. Đối với bé sơ sinh, sốt nhẹ cũng có thể là dấu hiệu của sự nhiễm trùng nghiêm trọng. Còn với trẻ lớn hơn, hãy xem xét hành vi và mức độ hoạt động của bé. Bằng cách này, bạn có thể quyết định liệu bé chỉ sốt nhẹ hay thực sự cần tới bác sĩ.
Tình trạng sốt có thể không nghiêm trọng khi trẻ bị sốt nếu:
- Vẫn thích chơi
- Đang ăn uống tốt
- Tỉnh táo và mỉm cười đáp lại
- Sắc da bình thường
- Trông tươi tỉnh hơn khi thân nhiệt hạ
Nếu khi trẻ bị sốt trẻ không muốn ăn thì bạn cũng đừng quá lo lắng. Tình trạng này rất phổ biến đối với trường hợp sốt do nhiễm trùng.
Làm sao để biếkhi trẻ bị sốt thế nào?
Một cái hôn lên trán khi trẻ bị sốt hoặc đặt tay nhẹ lên da cũng đủ để biết được bé có sốt hay không. Tuy nhiên, phương pháp kiểm tra thân nhiệt bằng xúc giác này phụ thuộc nhiêu vào cảm giác chủ quan và không thể cho biết chính xác nhiệt độ của bé.
Hãy sử dụng cặp nhiệt độ đáng tin cậy, bạn sẽ biết trẻ bị sốt hay không nếu thân nhiệt ở một trong các mức dưới đây:
- Từ 38 độ C trở lên khi đo ở hậu môn
- Từ 37,5 độ C trở lên nếu đo ở miệng
- Từ 37,2 độ C nếu đo ở nách.
- uy nhiên, sốt cao bao nhiêu độ cũng không thể cho biết vì sao bé ốm. Cảm lạnh hoặc nhiễm virus có thể là nguyên nhân (thường từ 38,9 đến 40 độ C), song đôi khi nó không thực sự nghiêm trọng. Ngược lại, có khi bé không sốt, hoặc thậm chí còn bị hạ thân nhiệt bất thường (đặc biệt là ở trẻ nhỏ), lại tiềm ẩn một sự nhiễm trùng nghiêm trọng.
- Do cơn sốt có thể tăng hoặc giảm, nên trẻ đều trải qua cảm giác gai lạnh. Nguyên nhân là do cơ thể cố gắng sinh thêm nhiệt khi sốt cao. Sau đó, bé có thể vã mồ hơi khi cơ thể hạ sốt.
- Đôi khi, trẻ bị sốt có thể thở gấp hơn bình thường và nhịp tim nhanh hơn. Hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu bé có dấu hiệu khó thở, thở nhanh hơn nhiều so với bình thường hoặc tiếp tục thở gấp sau khi hạ sốt.
- Với mức sốt vừa 38-38,5oC thì cơ thể trẻ có thể chịu đựng được nhưng với mức sốt cao từ 39-40oC trở lên trong thời gian dài có thể làm trẻ bị co giật, gây thiếu ôxy não. Trẻ bị sốt cao co giật thường gặp ở lứa tuổi từ 6 tháng đến 5 tuổi. Khi bé bị sốt trên 39oC thường xuất hiện cơn co giật và cơn co giật này mất đi khi hạ thân nhiệt xuống dưới 39oC. Do vậy các bà mẹ cần nhanh chóng hạ sốt khi trẻ bị sốt cao. Cần cởi bỏ bớt quần áo cho trẻ, dùng thuốc hạ sốt, lau mát hạ sốt, cho bé bú hoặc uống nhiều nước và đưa trẻ đến cơ sở y tế.
4.Cách chăm sóc khi trẻ bị sốt
Khi trẻ bị sốt bố mẹ nên quan tâm tới không khí trong phòng của bé. Đối với bé nhỏ khi bị ốm, sốt bạn cần để cho bé nghỉ ngơi trong những căn phòng thoáng mát, nhiệt độ thấp vừa phải, để giảm sức nóng đối với thân nhiệt của bé.
Nên cho bé uống những loại nước mát như nước lọc, cam, chanh để nhanh chóng cải thiện tình hình. khi trẻ bị sốt hạn chế và tốt nhất không nên cho bé sử dụng những loại đồ uống có chứa caphêin hay gas khiến cho cơ thể càng dễ bị khử nước.
Cho bé uống si rô, đặc biệt là loại si rô có chứa thành phần paracetamol. Tuy nhiên, việc sử dụng loại si rô nào còn phụ thuộc vào độ tuổi của bé. Nhưng nên nhớ rằng, đối với những bé dưới 3 tháng tuổi được khuyên không nên dùng bất cứ loại si rô nào. Vì thế, bạn không nên tự ý cho bé sử dụng si rô mà chưa hỏi ý kiến các bác sĩ chuyên khoa.
Nên thường xuyên cặp nhiệt độ cho bé để kiểm soát mức thân nhiệt khi trẻ bị sốt . Hãy nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện nếu tình trạng sốt của bé kéo dài, không có dấu hiệu thuyên giảm và nhiệt độ ngày một tăng lên.
Cần chắc chắn bạn hiểu rõ về cách sử dụng loại nhiệt độ bạn dùng. Nếu bạn sử dụng loại nhiệt độ đo ở trong miệng của bé, hãy đặt nhiệt kế phía dưới lưỡi và bỏ nhiệt độ ra trong vòng 2 phút. Không nên để bé cắn vào nhiệt độ.
Những loại thuốc như Acetaminophen và Ibuprofen là những loại thuốc giúp nhanh chóng giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, ở những bé nhỏ, việc sử dụng loại thuốc Ibuprofen sẽ gây nên cho bé những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ. Liều lượng thuốc cho bé dùng phụ thuộc phần lớn vào trọng lượng và độ tuổi của bé.
Nên cho bé ăn loãng. Đây cũng là một nguyên tắc quan trọng khi bé bị sốt. Sốt cao liên tục sẽ làm cơ thể bé mất nước. Vì vậy, hãy cho bé ăn thức ăn loãng, dễ tiêu như cháo, súp. Trong nhiều trường hợp có thể pha oresol theo tỷ lệ cho bé uống để phòng nguy cơ mất nước do sốt kéo dài.
5.Những điều tuyệt đối không được làm khi trẻ bị sốt
- Tự ý sử dụng si rô mà chưa hỏi ý kiến các bác sĩ chuyên khoa.
- Đắp cho bé quá nhiều chăn, và nếu bé còn nhỏ thì không nên quấn nhiều tã, mặc cho bé nhiều quần áo trước khi tiến hành đo nhiệt độ.
- Để bé một mình khi đo nhiệt độ.
- Dùng thuốc hạ sốt ngay khi nhiệt độ của bé dưới 38oC
- Phối hợp nhiều loại thuốc hạ sốt cho bé
- Ủ ấm bé, sẽ càng làm tăng nhiệt độ
- Lau người cho bé bằng nước đá lạnh, cồn, dấm
- Vắt chanh, đổ thuốc vào miệng bé khi đang co giật, sẽ rất dễ gây ngạt thở
- Tự truyền dịch cho bé mà không có chỉ định của bác sỹ
Khi nào cần đưa bé đến cơ sở y tế?
+ Tất cả bé em dưới 5 tuổi bị sốt sau khi đã xử trí trên 1 ngày vẫn còn sốt cần đưa bé đến cơ sở y tế để tìm nguyên nhân.
+ Những trường hợp sốt cao dùng thuốc hạ nhiệt và các biện pháp không giảm.
+ khi trẻ bị sốt sốt kèm theo các dấu hiệu như mệt mỏi, li bì, co giật, bỏ ăn không uống hoặc nôn, đau bụng, xuất huyết, rét run, khó thở…
Cần đi khám cấp cứu ngay càng sớm càng tốt
Tóm lại, cần bình tĩnh theo dõi và xử trí. Cho uống thuốc hạ sốt, sau đó cần đưa bé đến cơ sở y tế để tìm nguyên nhân. Khi trẻ bị sốtkèm theo các dấu hiệu nguy hiểm như co giật, không ăn uống …cần đưa bé ngay đến cơ sở y tế.
Nên gọi cho bác sĩ trong trường hợp nếu:
- Bé thay đổi thái độ.
- Bé có biểu hiện đau đầu dữ dội.
- Da khô, môi khô kéo dài.
- Đau họng kéo dài.
- Đau tai.
- Sốt kéo dài trong vài ngày.
- Đau bụng.
- Không có cảm giác đói.
- Thở khò khè
- Làn da trở nên tím tái.
- Nếu bé bị sốt co giật, phải ngay lập tức dùng khăn mềm kẹp giữa hai hàm răng để bé khỏi cắn phải lưỡi.
